Η ομιλία έγινε στο Περιφερειακό Ασίνου 4 Δεκεμβρίου 2009 . Εξακολουθεί να είναι επίκαιρη, γι’αυτό την επαναδημοσιεύουμε.
------------------------------------------------
Σε μας τους γονείς, ο Θεός έδωσε το μεγάλο προνόμιο να είμαστε συνδημιουργοί, συνεργάτες του και συνεχιστές του θείου έργου της δημιουργίας. Είμαστε δημιουργοί νέων ανθρώπων, έχουμε χαρίσει τη ζωή στα παιδιά μας, ο ρόλος μας όμως δε σταματάει ως εδώ. Επεκτείνεται και σε κάτι πολύ πιο σημαντικό, που είναι η ανατροφή των παιδιών μας. Για να πούμε ότι έχουμε επιτελέσει το καθήκον μας ως γονείς πρέπει να δώσουμε μια καλή ανατροφή στα παιδιά μας, να τα κάνουμε σωστούς και ολοκληρωμένους ανθρώπους, χρήσιμους στην κοινωνία. Να έχουν δύναμη και θέληση, για να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της ζωής, από την άλλη όμως να διακρίνονται και για την πειθαρχία στους νόμους και κανονισμούς της πολιτείας και της κοινωνίας. Αυτή η πειθαρχία θα είναι ευχής έργο να μην επιβάλλεται με τη δαμόκλειο σπάθη , αλλά να είναι μια εσωτερική πειθαρχία, μια αυτοπειθαρχία και αυτοκυριαρχία, η οποία να προέρχεται από το ίδιο το πρόσωπο και τη λογική του σκέψη.
Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι η οικογένεια είναι το πρώτο σχολείο
του παιδιού. Από το κλίμα και την ατμόσφαιρα που επικρατεί στο σπίτι, το παιδί μαθαίνει να συνεργάζεται με τους συνανθρώπους του και να δημιουργεί ένα χαρακτήρα κοινωνικό, ενάρετο και πειθαρχημένο ή αντίθετα ένα χαρακτήρα εγωκεντρικό, επιθετικό και αντικοινωνικό.
Το παράδειγμα των γονέων
Η οικογενειακή ατμόσφαιρα που επικρατεί στο σπίτι, καθώς και το ζωντανό παράδειγμα των γονέων, είναι ο κυριότερος παράγοντας που συντελεί στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Το παιδί μιμείται τον πατέρα, τη μητέρα, τα αδέλφια του. Στην εφηβεία έχει τα ινδάλματα των ηθοποιών, των τραγουδιστών, των ποδοσφαιριστών.
Το παράδειγμα των γονέων και παιδαγωγών είναι ένα ισχυρό παιδαγωγικό μέσον. Με το παράδειγμα τους οι γονείς πρέπει να ενσταλάξουν στην ψυχή
των παιδιών τους την απλότητα, την καλοσύνη, την αγάπη. Θα εμπνεύσουν την εμπιστοσύνη, τη σιγουριά, την εντιμότητα.
Η ευθύνη της οικογένειας είναι καθοριστικής σημασίας στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του συστήματος αξιών στο παιδί. Το παράδειγμα είναι ο καλύτερος τρόπος διδασκαλίας των ηθικών αξιών. Έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά μιμούνται το λεξιλόγιο των γονιών τους ή του άμεσου περιβάλλοντος τους. Χρησιμοποιούν τη σωματική βία, αν δέχονται και αυτά σωματική βία και υβρίζουν άλλα παιδιά, αν και τα ίδια υβρίζονται στο σπίτι. Είναι πειθαρχημένες και συγκροτημένες προσωπικότητες αν στο οικογενειακό περιβάλλον έμαθαν να σέβονται και να τηρούν κάποιον κώδικα συμπεριφοράς.
Προβλήματα στην οικογένεια
Όταν υπάρχουν κάποια προβλήματα στην οικογένεια, δυστυχώς αυτά αντανακλούν και στη συμπεριφορά του παιδιού στο σχολείο, και αλλού. Τελευταία, γίνεται πολύς λόγος στα σχολεία μας για προβληματικά παιδιά. Πράγματι, υπάρχουν κάποια παράπονα για μαθητές που δημιουργούν προβλήματα στην ομαλή λειτουργία του σχολείου. Θέλω όμως να τονίσω ότι σε κάθε «προβληματικό παιδί» αντιστοιχεί μια προβληματική οικογένεια. Οι γονείς είναι κυρίως υπεύθυνοι για τις δυσκολίες προσαρμογής και κοινωνικοποίησης του παιδιού.
ΓΓ αυτό είναι καλό να μην έχουμε αντιπαραθέσεις με τα παιδιά μας και να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις, αψιμαχίες και τους καυγάδες, είτε μεταξύ των συζύγων, είτε μεταξύ των γονέων και των παιδιών. Είναι καλό να δημιουργούμε τα θεμέλια της σωστής επικοινωνίας με τα παιδιά μας μέσα σε πνεύμα αμοιβαίας εκτίμησης και ηρεμίας.
Το οικογενειακό κλίμα επιδρά στη συμπεριφορά των παιδιών, τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο. Ας προσέξουμε τα πιο κάτω σημεία:
• Να δημιουργήσουμε ένα ευχάριστο ψυχολογικό κλίμα στο σπίτι.
• Να χαμηλώνουμε τον τόνο της φωνής μας.
• Να μάθουμε να χαλαρώνουμε και να διώχνουμε το άγχος.
• Να οργανώνουμε δημοκρατικά την οικογένεια μας
• Να πιστεύουμε και να προωθούμε τη συνεργασία και τον αμοιβαίο
σεβασμό.
Να βάλουμε την αγάπη, την αλληλοκατανόηση, το διάλογο στη θέση
του μίσους και των αντιθέσεων.
Να χρησιμοποιούμε λίγο χιούμορ, ένα χαμόγελο, να έχουμε
ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα του άλλου.
Να θεσπίζουμε και να τηρούμε κάποιον κώδικα συμπεριφοράς που να
είναι σεβαστός από όλα τα μέλη της οικογένειας.
Πειθαρχία και αυτοπειθαρχία
Τα παιδιά πρέπει να έχουν κάποια όρια, τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι. Το κάθε σχολείο θέτει τους δικούς του κανονισμούς, που είναι φυσικά βασισμένοι στους κανονισμούς του Υπουργείου Παιδείας. Π.χ. σε μια εθνική γιορτή οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να φορέσουν τη στολή τους. Εάν ένας γονιός αμφισβητήσει αυτό τον κανονισμό, τότε δημιουργεί αμφιβολίες στο παιδί του και γκρεμίζει την εικόνα των εκπαιδευτικών στα μάτια του παιδιού. Εάν ως γονείς διαφωνούμε με κάποιον από αυτούς τους κανονισμούς, μπορούμε να αποταθούμε στη διεύθυνση του σχολείου και πιστεύω ότι μπορούμε να διαλευκάνουμε οποιεσδήποτε ασάφειες ή να θέσουμε τους δικούς μας προβληματισμούς και ενδοιασμούς. Είμαι βέβαιος ότι με μια ομαλή και δημιουργική συζήτηση, θα βρεθεί η χρυσή τομή και θα αρθούν
οποιεσδήποτε δυσκολίες.
.
Τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι οι κανονισμοί που θα θεσπίσουμε θα ακολουθούνται και από κάποιες κυρώσεις. Δε χρησιμοποιώ τη λέξη ποινές. Οι κυρώσεις αυτές είναι μια στέρηση από κάτι που αρέσει στο παιδί και πρέπει να είμαστε ως εκπαιδευτικοί και ως γονείς σταθεροί σε αυτές. Διαφορετικά, δε θα καταφέρουμε να εφαρμόζονται οι κανονισμοί μας, όπως είναι και ο στόχος μας.
Πειθαρχία και σωματικές ποινές
Κάποιοι γονείς αφού δεν καταφέρνουν με άλλους τρόπους να επιβάλουν την πειθαρχία καταφεύγουν στη σωματική τιμωρία και σε άλλες απάνθρωπες λύσεις που φαίνεται να αυξάνουν τον ήδη μεγάλο αριθμό κακοποιημένων παιδιών. Γνωρίζουμε ότι οι σωματικές ποινές και η πειθαρχία που επιβάλλεται από το φόβο και την τρομοκρατία δε συντείνουν στην ανατροφή ανθρώπων ικανών να συνεργάζονται και να λειτουργούν πάνω σε υγιείς κοινωνικές και συγκινησιακές βάσεις.
Πάντοτε στο παρελθόν, η επιβολή της πειθαρχίας βασίστηκε πάνω στην παράδοση: Οι ενήλικες θεωρούνταν ανώτεροι από τα παιδιά και όταν αυτοί μιλούσαν, τα παιδιά τους άκουγαν. Κι όταν δεν άκουγαν τότε έτρωγαν ξύλο. Είναι παροιμιώδεις οι φράσεις «όπου δεν πίπτει ο λόγος, πίπτει η ράβδος» και «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» κλπ. Ακόμα και οι πατέρες της Εκκλησίας αναφέρονται στη χρησιμότητα των σωματικών τιμωριών. Αυτές όμως οι παραδοσιακές μέθοδοι πειθαρχίας, δεν έχουν πια καμιά αποτελεσματικότητα.
Η βία στην οικογένεια δημιουργεί πολύ άσχημες επιπτώσεις στη συμπεριφορά του παιδιού. Η σωματική βία εκδηλώνεται ως ξυλοδαρμός, αποστέρηση τροφής, παραμέληση της ιατρικής φροντίδας. Η ψυχολογική βία εκδηλώνεται με βρισιές, απειλές, προσβολές, εκβιασμούς. Έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά τα οποία υποβάλλονται σε σωματικές τιμωρίες και υφίστανται υπέρμετρη σωματική βία ή κακοποίηση, σε κάποιο στάδιο θέλουν να εξάγουν αλλού αυτή τη βία, με τη μορφή μιας επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
Επομένως είναι αναγκαίο η εξωτερικά επιβαλλόμενη πειθαρχία να αντικατασταθεί από την αυτοπειθαρχία. Χωρίς αυτή την εσωτερική παρόρμηση, οποιαδήποτε εκπαιδευτική επίδραση μάλλον υπονομεύει παρά βοηθάει την ανάπτυξη του παιδιού.
Συχνά απειλούμε τα παιδιά γιατί έχουμε τη λανθασμένη πεποίθηση ότι ο φόβος θα καλλιεργήσει την πειθαρχία. Στο σημερινό όμως δημοκρατικό κλίμα, τα παιδιά θεωρούν τον εαυτό τους ισότιμο μέλος της κοινωνίας και συχνά, όταν δεν τους φερόμαστε με σεβασμό, αρνούνται να συμμορφωθούν. Πολλές φορές αυτή η άρνηση καταλήγει σε πόλεμο, μειώνει τη συνεργασία και αυξάνει τη δυσπιστία. Η δύναμη της επιβολής δεν προάγει τη συνεργασία και προκαλεί συγκρούσεις. Κάνει το παιδί να αντιστέκεται, να εκδικείται, να λέει ψέματα, να κατηγορεί τους άλλους, να εκδηλώνει επαναστατική συμπεριφορά, να φεύγει από το σπίτι.
Η πλήρης χαλάρωση και ασυδοσία
Πολλοί γονείς εγκαταλείποντας τις αυταρχικές αυτές μεθόδους, πήγαν στο
άλλο
άκρο: την πλήρη χαλάρωση και την πλήρη ανεκτικότητα και ανυπαρξία
κανόνων. Αποτέλεσμα είναι να γίνονται τα παιδιά πραγματικοί τύραννοι και οι
γονείς να υποφέρουν και να μην ξέρουν τι να κάνουν.
Ο εσωτερικός έλεγχος και η αυτοπειθαρχία
Τα δύο άκρα που είπαμε προηγουμένως δε φέρνουν κανένα αποτέλεσμα. Χρειάζεται να καλλιεργηθεί από τη μικρή παιδική ηλικία ο εσωτερικός έλεγχος και η αυτοπειθαρχία. Το παραδοσιακό λεξιλόγιο ελέγχω, κατευθύνω, τιμωρώ, απειλώ, θέτω όρια, τηρώ την τάξη, επιβάλλω το νόμο, είμαι σκληρός, εκδικούμαι, επιπλήττω, κατσαδιάζω, διατάζω, απαιτώ, θα αντικατασταθεί από ένα νέο λεξιλόγιο για την επίλυση προβλημάτων: λύω δημοκρατικά τις συγκρούσεις, τηρώ κάποιον κώδικα συμπεριφοράς, λαμβάνω από κοινού αποφάσεις, κάνω διάλογο με τα παιδιά, αναγνωρίζω τα λάθη, ζητώ συγνώμη κλπ.
Πρέπει να μάθουμε τα παιδιά μας να λύνουν μόνα τους τα προβλήματα
τους και να λαμβάνουν πρωτοβουλίες. Να είναι σε θέση να δέχονται τις ρπίνέπειες_των πράξεων τους. Αυτό προάγει και καλλιεργεί πολύ την πειθαρχία. Η πειθαρχία είναι μέρος της μάθησης και γΓ αυτό το παιδί πρέπει να διδάσκεται από τα λάθη του. Η διδασκαλία της αυτοπειθαρχίας είναι μια συνεχής διαδικασία, δεν είναι κάτι στο οποίο θα καταφύγουμε σε στιγμές έντασης ή κακής συμπεριφοράς. Πιο κάτω αναφέρω μερικά βήματα τα οποία θα ακολουθήσουμε για να επιτύχουμε την αυτοπειθαρχία.
ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ
Συνέπεια λόγων και έργων
Οι ενήλικες πρέπει να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν οι ίδιοι τη συμπεριφορά και τη στάση που απαιτούν από τα παιδιά. Δεν μπορούμε να ζητούμε από τα παιδιά μας να έχουν συγυρισμένα τα δωμάτια τους και εμείς να τα έχουμε ασυγύριστα.
Να ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε από τα παιδιά και να είμαστε σταθεροί σε αυτό
που θέλουμε. Η αμφιταλάντευση έχει κακές επιδράσεις στα παιδιά.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΗΜΑ
Ενθαρρύνουμε κάθε θετική συμπεριφορά των παιδιών.
Δεν αρκούμαστε μόνος τις παρατηρήσεις αλλά δίνουμε τον έπαινο και την
ενθάρρυνση σε κάθε θετική συμπεριφορά του παιδιού.
Οι περισσότεροι ενήλικες προσπαθούν κυρίως να εξαλείψουν την αρνητική
συμπεριφορά που εκδηλώνεται. Αντίθετα όμως, πρέπει να προσπαθούμε να
ενθαρρύνουμε κάθε θετική συμπεριφορά που εκδηλώνεται από μέρους του
παιδιού.
Ακολούθως πρέπει να προσπαθούμε να κατανοούμε τους λόγους της
αρνητικής συμπεριφοράς για να καλλιεργήσουμε τη θετική συμπεριφορά.
ΤΡΙΤΟ ΒΗΜΑ
Να κατανοήσουμε γιατί το παιδί συμπεριφέρεται με αρνητική
συμπεριφορά.
Ποιος είναι ο σκοπός του παιδιού που ατακτεί;
-Μπορεί να θέλει να τραβήξει την προσοχή μας. π.χ Αν ο δάσκαλος
ασχολείται πολύ με ένα άτακτο παιδί, τότε το παιδί παίρνει την προσοχή που
θέλει.
-Μπορεί να θέλει να επιδείξει δύναμη
-Να πάρει εκδίκηση
-Να επιδείξει ανικανότητα, ανεπάρκεια (δεν αξίζω τίποτα, καμαρώστε με)
ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΗΜΑ Επιβολή κυρώσεων.
Το παιδί να υφίσταται τις συνέπειες της πράξης του. Αυτό είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για μάθηση., π.χ. Αν το παιδί δε φάει το φαγητό που ετοίμασε η μητέρα να μείνει νηστικό, ή τουλάχιστον να μην του αγοράσουμε και σουβλάκια. Αν ξέχασε να πάρει το τετράδιο των εργασιών του στο σχολείο να μην τρέξουμε να του το πάρουμε εμείς.
Η βίωση των συνεπειών είναι διαφορετική από την τιμωρία. Είναι το φυσικό αποτέλεσμα των πράξεων και υπάρχει το δικαίωμα επιλογής. Στη λογική συνέπεια ο τόνος της φωνής μας είναι φιλικός, ενώ στην τιμωρία υπάρχει ο θυμός.
Στην επιβολή των λογικών συνεπειών υπάρχουν οι εναλλακτικές λύσεις.
Παραδείγματα:
-Κώστα, πρέπει να αποφασίσεις αν προτιμάς να καθίσεις καλά στην καρέκλα
σου, ή αν θέλεις να μην καθίσεις καθόλου. Αποφάσισε τι προτιμάς.
-Καίτη, εμείς θέλουμε να δούμε τηλεόραση. Θα καθίσεις μαζί μας ήσυχα, ή
θέλεις να βγεις από το δωμάτιο;
- Θα πλύνω όλα τα ρούχα που βρίσκονται στο καλάθι. Τα άλλα θα μείνουν
άπλυτα για μια βδομάδα.
- Βλέπω ότι δεν μπορείς να συμπεριφέρεσαι σωστά με τους άλλους. Θα
πρέπει να πας στο δωμάτιο σου, όπου δεν υπάρχουν άλλοι, ώσπου να είσαι
έτοιμος να γυρίσεις και να συμπεριφερθείς σωστά.
Η πειθαρχία θα γίνει εύκολη υπόθεση όταν θέτουμε όρια και συνέπειες. Ως
ενήλικες θέτουμε σαφή όρια με τρόπο ήπιο χωρίς θυμούς, κηρύγματα ή
απειλές. Επιδιώκουμε την αυτοπειθαρχία και όχι την επιβολή ή την τιμωρία.
Ενημερώνουμε ήρεμα τα παιδιά μας για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει. Αν
είναι δυνατό βάζουμε μαζί τους κανόνες. Αν είναι δυνατό αποφεύγουμε τα
πολλά ΜΗ. Προτάσεις που ξεκινούν από «μη» δηλώνουν επιβολή. Αντί
λοιπόν να πούμε στο παιδί μας «Μη κάνεις θόρυβο» είναι πιο καλά να του
πούμε « Μπορείς να παίζεις ήσυχα, γιατί ενοχλείς τους γύρω σου». Αντί να
πούμε «μη κτυπάς την πόρτα» να πούμε «σε παρακαλώ κλείσε απαλά την
πόρτα».
Παιδί: Μπορώ να πάω να παίξω;
Γονιός: Ναι, όταν τελειώσεις τα μαθήματα σου.
Οι συνέπειες των πράξεων
Αν ξεπερνά τα όρια που του θέσαμε του το ανακοινώνουμε ήρεμα. Είμαστε συνεργάτες με το παιδί και όχι αντίπαλοι. Χωρίς να χάνουμε την ψυχραιμία μας, απαλλαγμένοι από θυμό, ανακοινώνουμε τις συνέπειες των πράξεων του παιδιού.
Αυτές μπορεί να είναι:
1. Απώλεια προνομίων πχ. Αν το παιδί γυρίσει αργότερα από τον
συμφωνηθέντα χρόνο πρέπει να μείνει μέσα το επόμενο απόγευμα.
2. Απομάκρυνση:
Προσωρινή απομάκρυνση του παιδιού από άλλους για λίγα λεπτά για να σκεφτεί αυτό που έκανε. Χρησιμοποιείται για παιδιά νηπιαγωγείου ή μικρών τάξεων του δημοτικού. Απομονώνεται το παιδί σε μια ήρεμη περιοχή χωρίς να κάνει τίποτε. Ποτέ στο σκοτάδι ή σε κλειδωμένο δωμάτιο. Δεν είναι φυλάκιση «Λυπάμαι, αλλά πρέπει να μείνεις μόνος για λίγο για να σκεφτείς^..
3. Έκφραση απογοήτευσης
Να γνωρίσει το συναίσθημα της απογοήτευσης του γονιού για τη συγκεκριμένη συμπεριφορά που επέλεξε το παιδί. Το ενημερώνουμε για το τι συναισθήματα μας προκάλεσε η συμπεριφορά του
4. Αποκατάσταση της ζημιάς
Το παιδί να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του και να επιλύει προβλήματα που δημιουργεί. Αν σπάσει κάτι να το πληρώσει, αν λερώσει να το καθαρίσει.
Ο διάλογος
Η επίτευξη της πειθαρχίας και αυτοπειθαρχίας έχει καλό αποτέλεσμα μόνο όταν αναπτύσσεται ένας λογικός διάλογος μεταξύ γονέων και παιδιών,
μέσα σε πνεύμα ισότητας και ηρεμίας και αμοιβαίου σεβασμού. Ο διάλογος αποτελεί μέρος της επικοινωνίας, μιας επικοινωνίας που πρέπει να είναι αμφίδρομη. Ο διάλογος θεωρείται ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για καλλιέργεια της πειθαρχίας. Ένας ήρεμος διάλογος με λογικά επιχειρήματα αποτελεί το καλύτερο μέσον για λύση των σοβαρών προβλημάτων.
Αν προσπαθήσουμε να επιβάλουμε διαφορετικά τις απόψεις μας, με τιμωρίες, προσβολές και επιβολές, θα έχουμε ίσως ένα πρόσκαιρο αποτέλεσμα, μια προσωρινή πειθαρχία. Αυτή θα είναι το αποτέλεσμα του φόβου και της ισχύος του πιο δυνατού, θα έχουμε όμως ως αντίδραση την πικρία, την τάση για εκδίκηση, το χάσμα. Πόσο σοφή είναι σ' αυτή την περίπτωση η συμβουλή του Αποστόλου Παύλου για ανάπτυξη ενός λογικού και σοβαρού διαλόγου: « Οι πατέρες μη παροργίζετε τα τέκνα υμών, αλλ' εκτρέφετε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου...» (Εφεσ. )
Η ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Η κατ' οίκον εργασία αποτελεί το πρώτο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ σχολείου και οικογένειας.Με την εργασία του μαθητή στο σπίτι μπορούν οι γονείς να παρακολουθούν την εργασία που γίνεται στην τάξη, αλλά, παράλληλα, φαίνεται και το ενδιαφέρον των γονιών για τα παιδιά τους και ο βαθμός στον οποίο τα παιδιά έχουν κατανοήσει τα όσα διδάχτηκαν.
Η ανάθεση εργασιών στο σπίτι, που θα είναι δημιουργικό συμπλήρωμα της εργασίας που γίνεται στην τάξη, είναι απαραίτητη, για να μάθουν τα παιδιά να εργάζονται μόνα τους, να δημιουργούν, να αυτενεργούν, να είναι υπεύθυνα.
Οι εργασίες που αναθέτουν οι δάσκαλοι για το σπίτι θα πρέπει να διακρίνονται από τα πιο κάτω γνωρίσματα:
-να είναι προσεκτικά διαβαθμισμένες και να ανταποκρίνονται στην ηλικία και στις ικανότητες των παιδιών. Η κατ' οίκον εργασία προσφέρεται για εξατομίκευση, γΓ αυτό μπορούν να ανατίθενταηΜγότερες εργασίες σε παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες.
- Να εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα των παιδιών, ώστε να είναι δημιουργικές και ευχάριστες.
-να είναι ανάλογες με τα μέσα που διαθέτουν τα παιδιά και η οικογένεια τους. -να απαιτούν λίγο χρόνο για να ολοκληρωθούν. -Να μπορούν να γίνονται από τα παιδιά χωρίς τη συνεχή βοήθεια των γονιών. Ο ρόλος των γονιών είναι απλώς να καθοδηγούν τα παιδιά για το πώς να εργαστούν, και όχι για το τι θα γράψουν, και στο τέλος να ελέγχουν ότι οι εργασίες έγιναν σε ικανοποιητικό βαθμό.
Η κατ'οίκον εργασία για την Α'τάξη
Ο ρόλος των γονιών για την εργασία που ανατίθεται στα παιδιά της Α'τάξης, είναι ιδιαίτερα σημαντικός και χρειάζεται όχι μόνο ο έλεγχος, αλλά και η συνεχής καθοδήγηση και βοήθεια, αφού τα παιδιά δεν είναι ακόμα σε θέση να διαβάσουν μόνα τους. Η κατ' οίκον εργασία στην Α'τάξη είναι πολύ ουσιαστική, αλλά από την άλλη δεν πρέπει να είναι υπερβολική για να μην κουράζει το παιδί. Δεν πρέπει να μετατραπεί το σπίτι σε σχολείο, αλλά θα γίνεται απλή επανάληψη των προτάσεων ή γραμμάτων που διδάκτηκαν στην τάξη για καλύτερη εμπέδωση τους. Ο γονιός θα κάθεται δίπλα στο παιδί, όταν χρειάζεται και θα το βοηθά. Τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται στη συγκέντρωση, γΓ αυτό πρέπει να τους δείχνουμε κατανόηση και υπομονή. Θα αφιερώνουμε κάποιο χρόνο για τα παιδιά μας, δεν πρέπει να τον τσιγγουνευόμαστε, ούτε να δείχνουμε ότι βαρεθήκαμε, ή ότι μας είναι μια αγγαρεία. Το ίδιο αρνητικό συναίσθημα για την εργασία του θα μεταδώσουμε και στο παιδί μας και θα ανυπομονεί να ξεμπερδέψει μια ώρα γρηγορότερα.
Η εργασία στο σπίτι δεν πρέπει να μετατραπεί σε ένα δράμα τόσο για το παιδί της Α'τάξης , όσο και για τους γονείς. Πρέπει να μένουμε μακριά από απειλές, τιμωρίες, και ένταση. Οι γονείς πρέπει να δημιουργούν ευχάριστες συνθήκες για την ώρα αυτή. Να δείχνουν οι ίδιοι την καλή διάθεση, να λέγουν κάποιο αστείο, να ενθαρρύνουν με ένα μπράβο το παιδί τους και ποτέ να μη θυμώνουν και να μη τιμωρούν το παιδί τους, επειδή βαρέθηκε ή επειδή δεν καταλαβαίνει κάτι. Πρέπει να οπλίζονται με μεγάλη υπομονή Τα παιδιά αγαπούν τη μάθηση. Εμείς δεν πρέπει να σκοτώνουμε αυτή την έφεση των παιδιών.
Χρησιμοποιούμε λοιπόν το χιούμορ, τον έπαινο και την αμοιβή, κάνουμε μικρά διαλειμματάκια, όταν νιώθουμε το παιδί μας να κουράζεται.
Η στάση των γονιών
Μια ομάδα γονιών, θέλοντας τα παιδιά τους να είναι καλοί μαθητές, προσφέρουν πολλές ώρες από τον ελεύθερο τους χρόνο για να διαβάσουν μαζί με το παιδί τους τα μαθήματα. Κάθονται συνεχώς μαζί με το παιδί τους. Τα παιδιά συνηθίζουν με αυτό τον τρόπο και δεν μπορούν καθόλου να εργαστούν μόνα τους. Σε ακραίες περιπτώσεις οι ίδιοι οι γονείς κάνουν την εργασία του παιδιού τους, για να ξεμπερδεύουν μια ώρα νωρίτερα.
Μια άλλη ομάδα γονέων, αδιαφορούν και αφήνουν εντελώς μόνο το παιδί, χωρίς να το ελέγχουν καθόλου. Αυτό οφείλεται στους εξής λόγους:
• Είναι απογοητευμένοι από την επίδοση των παιδιών τους έχουν υπερβολικές άλλες υποχρεώσεις αδυνατούν να παρακολουθήσουν την εργασία του παιδιού τους, με αποτέλεσμα τα παιδιά να πηγαίνουν αδιάβαστα στο σχολείο. Οργάνωση της εργασίας στο σπίτι
Στη σημερινή εποχή ο χρόνος του κάθε ανθρώπου είναι πολύτιμος . Στις περισσότερες οικογένειες και οι δύο γονείς εργάζονται. Με την επιστροφή τους στο σπίτι το βράδυ έχουν πολλές άλλες ευθύνες, όπως το μαγείρεμα, καθάρισμα σπιτιού, φροντίδα των παιδιών, κοινωνικές υποχρεώσεις. Το θέμα της κατ' οίκον εργασίας των παιδιών απασχολεί όλες τις οικογένειες και απορροφά μεγάλα ή μικρά χρονικά διαστήματα του ελεύθερου χρόνου τους.
Πρακτικά, για να βοηθηθεί όλη η οικογένεια, πρέπει με την αρχή της σχολικής χρονιάς να καθοριστεί ένα χρονοδιάγραμμα για τις δραστηριότητες των παιδιών. Χρειάζεται να γίνει δηλαδή μια συμφωνία, η οποία να καθορίζει το χρόνο μελέτης του παιδιού (πότε και πόσο) την ώρα για παιγνίδι, παρακολούθηση τηλεόρασης, και ύπνου. Η περίοδος για την εργασία στο σπίτι πρέπει να επιλέγεται προσεκτικά και να είναι την ίδια ώρα κάθε μέρα. Με αυτό τον τρόπο μετατρέπεται σε ρουτίνα που επιτρέπει τόσο στο γονιό, όσο και στο παιδί να είναι πνευματικά προετοιμασμένοι να καθίσουν να εργαστούν και να μην μπαίνουν στον πειρασμό να σκέφτονται τι άλλο καλύτερο θα έκαναν εκείνη την ώρα. Έτσι επιλέγουμε την ώρα μελέτης με βάση τα πιο κάτω κριτήρια:
α) Πρέπει να είναι χρόνος που το παιδί δεν είναι ούτε πεινασμένο, ούτε κουρασμένο. Αν η εργασία στο σπίτι γίνει αργά το βράδυ, το μυαλό του παιδιού δεν είναι ξεκούραστο για την απαιτούμενη συγκέντρωση και έτσι δε θα μπορέσει να αφομοιώσει ό,τι μαθαίνει. Τότε η εργασία θα παρατραβήξει σε χρόνο με ελάχιστα επιτεύγματα.
β) Πρέπει να είναι χρόνος που το σπίτι είναι σχετικά ήσυχο και η προσοχή του παιδιού δεν θα αποσπάται από την τηλεόραση, το παιγνίδι των άλλων παιδιών ή άλλες δραστηριότητες.
Ένα παράδειγμα είναι:
1.30 -2.00 Μεσημεριανό φαγητό.
2:00-2:30 Ξεκούραση
2:30-4:00 Διάβασμα
4:00-5:00 Παιγνίδι
5:00-7:00 Τηλεόραση
7:00-7:30 Δείπνο
8:00-8:30 Διάβασμα βιβλίου
8:30 ή 9:00 Ύπνος
Ανάλογα, βέβαια με την αλλαγή των εποχών και την ηλικία του παιδιού, το πρόγραμμα μπορεί να διαφοροποιηθεί.Μπορεί να διαφοροποιηθεί, επίσης αν στη'διάρκεια του απογεύματος υπάρχει κάποιο φροντιστήριο.
Αν οι γονείς εργάζονται τα απογεύματα τότε πρέπει σίγουρα, πριν γυρίσουν στο σπίτι από τη δουλειά τους, τα παιδιά να έχουν διαβάσει τα μαθήματα τους. Οι γονείς θα λύσουν κατ' αρχή κάποιες απορίες που μπορεί να έχουν τα παιδιά. Έτσι θα κάνουν κάποιες εργασίες που δεν κατάλαβαν, ύστερα από επεξηγήσεις που θα δώσουν οι γονείς.
Κατόπιν οι γονείς ελέγχουν τις εργασίες που έκαναν τα παιδιά. Ο έλεγχος αυτός δε χρειάζεται να είναι λεπτομερής.Μπορούμε να ελέγχουμε επιλεκτικά κάποιες εργασίες ή ασκήσεις.
Έλεγχος, επίσης χρειάζεται και στην εργασία των παιδιών που πηγαίνουν στο ολοήμερο σχολείο. Κανονικά, τα παιδιά αυτά πρέπει να εκτελούν όλη την εργασία τους στην ώρα που μένουν στο ολοήμερο. Αλλά είναι καλό και για το γονιό να κάνει κάποιο έλεγχο στην εργασία του παιδιού του, για να παίρνει ό ίδιος από πρώτο χέρι μια ενημέρωση για το τι κάνει το παιδί του, να διορθώνει τυχόν λάθη που έκανε το παιδί και επίσης για να αντιλαμβάνεται το παιδί ότι οι γονείς του ενδιαφέρονται για το τι κάνει, έστω και αν η εργασία αυτή γίνεται στο ολοήμερο σχολείο.
Αδυναμίες των παιδιών
Τα προβλήματα οξύνονται όταν τα παιδιά παρουσιάζουν κάποιες αδυναμίες και δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό με τα μαθήματα τους. Τότε, είναι απαραίτητο οι γονείς να επισκέπτονται το σχολείο και να συζητούν με τους εκπαιδευτικούς των παιδιών τους, για να βρουν από κοινού κάποιες λύσεις στο πρόβλημα. Η συνεργασία οικογένειας και σχολείου στις πριπτώσεις αυτές είναι πολύτιμη.
Η συνεργασία μπορεί να βοηθήσει στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νέου χρονοδιαγράμματος των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συζητήσουν στην τάξη τα θετικά της εφαρμογής ενός τέτοιου προγράμματος και να δώσουν συμβουλές στα παιδιά. Επιπρόσθετα οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εξηγήσουν στους γονείς πώς να βοηθήσουν τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν τις αδυναμίες των παιδιών και μπορούν να συμβουλεύσουν τους γονείς σε σημεία στα οποία πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη σημασία και ποιες μεθόδους να χρησιμοποιήσουν.
Η επικοινωνία σχολείου και οικογένειας είναι σημαντική. Μέσα από τη συνεργασία βοηθούνται τα παιδιά με το σωστό τρόπο. Η βοήθεια για την κατ'οίκον εργασία έχει σημαντικό αντίκτυπο και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί τα παιδιά»Όταν οι δάσκαλοι αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει ενδιαφέρον από το σπίτι και καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για βοήθεια του παιδιού, τότε και αυτοί εντείνουν τις προσπάθειες και ανταποκρίνονται περισσότερο στις ανησυχίες των γονέων. Όταν όμως οι δάσκαλοι διαισθάνονται μια αδιαφορία από μέρους των γονιών (δεν έρχονται τα σωστά βιβλία στο σχολείο, οι εργασίες είναι ασυμπλήρωτες, οι γονείς δε ρωτούν για την πρόοδο των παιδιών) τότε και αυτοί απογοητεύονται και ελαττώνουν τις προσπάθειες. Τα αποτελέσματα μιας συνεργασίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας, είναι ευεργετικά για την πρόοδο του παιδιού και την υπερπήδηση κάποιων δυσκολιών.
Όταν το παιδί μας έχει να κάνει μια δύσκολη εργασία, δεν πρέπει να το αποπαίρνουμε από την αρχή, επειδή μας λέει ότι δυσκολεύεται. Θα αντιμετωπίζουμε κάπως έτσι το πρόβλημα:
- Μαρία, η εργασία σου είναι δύσκολη σήμερα, αλλά ξέρεις, αν όλα τα πράγματα ήταν εύκολα, δε θα ήταν ανάγκη να πηγαίνουμε στο σχολείο. Έλα, ας προσπαθήσουμε μαζί. Δοκίμασες πολλές φορές. Είδες τι ωραία που γράφεις τώρα;
Λύση μαθηματικού προβλήματος
Κάποτε το παιδί δυσκολεύεται στη λύση κάποιου μαθηματικού προβλήματος. Εκείνο που πρέπει να ζητήσουμε από το παιδί μας είναι πρώτα να διαβάσει προσεκτικά το πρόβλημα. Αν δεν το κατανοήσει καλά, τότε θα το ξαναδιαβάσει. Μετά θα κατανοήσει και θα ταξινομήσει τα δεδομένα του προβλήματος και τα ζητούμενα. Στη συνέχεια, θα οργανώσει μέσα στο
του μια διαδικασία λύσης του προβλήματος. Ένα σχεδιάγραμμα, μια εξίσωση, ένας πίνακας θα βοηθήσει στη λύση.
Στη συνέχεια μπορούμε να δίνουμε και κάποια παρόμοια προβλήματα στο παιδί μας, μέχρι να κατανοήσει τη μέθοδο λύσης του σχετικού προβλήματος. Όταν καταλάβουμε ότι το παιδί απόκτησε τη δεξιότητα λύσης ενός συγκεκριμένου είδους προβλημάτων, τότε μπορούμε να δίνουμε παραλλαγμένα προβλήματα για να αποκαθηλώσουμε τη σκέψη του παιδιού και να καλλιεργήσουμε την κριτική σκέψη.
Έτσι θα του αναπτύξουμε τη μαθηματική σκέψη και θα το κάνουμε ικανό να λύει διάφορα είδη προβλημάτων. Το σπουδαιότερο είναι να το κάνουμε να αγαπήσει αυτού του είδους τη δραστηριότητα και να μην την θεωρεί αγγαρεία και ακατόρθωτο επίτευγμα. Γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία η δική μας στάση στη λύση διάφορων προβλημάτων και η αίσθηση της μεγάλης χαράς ύστερα από τη λύση ενός προβλήματος.
Μελέτη ελληνικών Η μελέτη του γλωσσικού μαθήματος πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:
1. Αναγνωστική δεξιότητα
Είναι αναγκαία η απόκτηση της ευχέρειας στην αναγνωστική δεξιότητα. Παλαιότερα οι μεγάλοι έβαζαν τα παιδιά να διαβάζουν ολόκληρη την ανάγνωση δέκα ή περισσότερες φορές. Αυτό είναι υπερβολή, αλλ"α τουλάχιστον μια φορά να ζητούμε από το παιδί μας να διαβάσει το μάθημα του. Αυτό το βοηθά στην καλλιέργεια αυτής της δεξιότητας. Αν το παιδί μας δυσκολεύεται, χρειάζεται υπομονή και καθοδήγηση από μας. Βήμα βήμα πρέπει να συνηθίσουμε το παιδί μας να μη φοβάται, να μη βαριέται την ανάγνωση. Είναι μια βασική δεξιότητα που χρειάζεται καθημερινά στη ζωή μας.
2. Κατανόηση ενός κειμένου
Πολλοί άνθρωποι διαβάζουν ένα κείμενο και δεν καταλαβαίνουν το περιεχόμενο του. ΓΓ αυτό είναι καλά, όταν το παιδί μας διαβάζει ένα κείμενο, να του ζητούμε να μας πει τι λέει αυτό το κείμενο, το περιεχόμενο ή μια μικρή περίληψη. Να προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, ότι δεν καταλάβαμε και να ζητούμε από το παιδί μας να μας ενημερώσει.
3. Γραμματικά φαινόμενα
Τα περισσότερα κείμενα έχουν κάποιες γραμματικές ασκήσεις . Αν μπορούμε βοηθούμε το παιδί να λύσει κάποιες που δυσκολεύεται. Η εξέταση από μας είναι πάλι ένας καλός τομέας που μπορούμε να κάνουμε. Αν δυσκολευόμαστε, λέμε στο παιδί να ρωτήσει τη δασκάλα του την άλλη μέρα. 4. Σκέφτομαι και γράφω
Αρκετά κείμενα περιέχουν αυτή τη δραστηριότητα. Κανονικά πρέπει να γίνεται στο σχολείο. Αν το παιδί μας έχει να κάνει μια έκθεση στο σπίτι, τότε πρώτα μιλούμε αρκετά μαζί του για το θέμα και κατόπιν του ζητούμε να γράψει εκείνα που μας έχει εκφράσει και συζητήσαμε μαζί.
Τελειώνοντας θέλω να τονίσω ότι η κατ' οίκον εργασία είναι ένα θέμα που μπορεί να βοηθήσει το παιδί μας να εξελιχθεί σε έναν ικανό μαθητή και να αποκτήσει πολλές δεξιότητες και γνώσεις. Μπορεί όμως, αν δεν χειριστούμε σωστά το θέμα εμείς οι γονείς να καταντήσει μια μάστιγα, μια τυραννία και μαρτύριο για όλη την οικογένεια. Δώστε λοιπόν βοήθεια στα παιδιά σας όχι κάνοντας εσείς την εργασία τους, αλλά μεταδίδοντας τους το μήνυμα ότι σας έχουν συμπαραστάτες για να πετύχουν στον αγώνα της μάθησης. Γιατί στο τέλος τα παιδιά είναι τη συμπαράσταση μας που θέλουν κι όχι την υποδούλωση μας. Στο χέρι μας είναι η εργασία στο σπίτι να αποβεί μια χρήσιμη και δημιουργική ώρα και όχι η ώρα του μπαμπούλα και των προστριβών μέσα στην οικογένεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ γράψτε εδώ τα σχόλιά σας.